ਰੰਘਰੇਟੇ ਸਿੰਘ
ਕਾਮਰੇਡ ਸ਼ਬਦ ( ਰੂਸੀ : товарищ , ਰੋਮਨਾਈਜ਼ਡ : tovarisch ) ਦਾ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਰਥ ਹੈ ‘ਸਾਥੀ‘, ‘ਸਹਿਯੋਗੀ’, ਜਾਂ ‘ਸਹਾਇਕ’, ਅਤੇ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਅਤੇ ਪੁਰਤਗਾਲੀ , ਕੈਮਾਰਡਾ ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ , ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ ਹੈ ‘ਚੈਂਬਰ ਸਾਥੀ’, ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੋਂ। ਕੈਮਰਾ , ਭਾਵ ‘ਚੈਂਬਰ’ ਜਾਂ ‘ਕਮਰਾ‘। ਇਸਦਾ ਖਾਸ ਅਰਥ “ਸਾਥੀ ਸਿਪਾਹੀ” ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਸਮਾਜਵਾਦੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਬੋਧਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਧਿਆ।
ਰੂਸ-ਸੋਵੀਅਤ ਵਰਤੋਂ
19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਰੂਸੀ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਖੱਬੇ ਪੱਖੀ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਅਪਣਾਇਆ , ਜਿਸਦਾ ਅਸਲ ਅਰਥ “ਵਪਾਰਕ ਸਾਥੀ” ਜਾਂ ਸੀ। ਰੂਸੀ ਬਗਾਵਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ , ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕਮਿਊਨਿਸਟਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ । ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਚਿੱਤਰਣ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਆਮ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਦੇ ਨਾਲ ਜਨਤਕ ਚੇਤਨਾ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਵਿੱਚ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਕਾਮਰੇਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਗੇ।
ਸੋਵੀਅਤ ਸੱਤਾ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਬੋਲਸ਼ੇਵਿਕਾਂ ਨੇ ਇਨਕਲਾਬ ਅਤੇ ਸੋਵੀਅਤ ਰਾਜ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਹਮਦਰਦ ਮੰਨੇ ਗਏ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਨ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਸਮੇਂ ਟੋਵਾਰਿਸ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ (ਅਤੇ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਇਨਕਲਾਬ ਪੱਖੀ ਖੱਬੇਪੱਖੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖੱਬੇਪੱਖੀ) ।
ਟੋਵਾਰਿਸ਼ (ਕਾਮਰੇਡ) ਸ਼ਬਦ ਅਜੇ ਵੀ ਰੂਸੀ ਆਰਮਡ ਫੋਰਸਿਜ਼ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੀ ਪੁਲਿਸ ਵਿੱਚ ਪਤੇ ਦਾ ਮਿਆਰੀ ਰੂਪ ਹੈ , ਜਿੱਥੇ ਅਫਸਰਾਂ ਅਤੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਟੋਵਾਰਿਸ਼ ਕਰਨਲ , ਟੋਵਾਰਿਸ਼ ਜਨਰਲ , ਟੋਵਾਰਿਸ਼ ਸਾਰਜੈਂਟ , ਜਾਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮੁਹਾਵਰੇ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ: ਟੋਵਾਰਿਸ਼ਚ ਪੋ ਨੇਸਚਸਟ’ਯੂ (‘ਸਾਥੀ-ਪੀੜਤ’, ਜਰਮਨ ਲੀਡੇਨਸਗੇਨੋਸੇ ਤੋਂ ) ਜਾਂ ਬੁਏਵੋਯ ਟੋਵਾਰਿਸ਼ਚ ([ਯੁੱਧ] ਦੋਸਤ), ਜਾਂ ਟੋਵਾਰਿਸ਼ਚੇਸਟਵੋ (ਭਾਗੀਦਾਰੀ) ਵਰਗੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ) ਜੋ ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਜੁੜਦੇ।
ਚੀਨੀ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂਗਜ਼ੀ (ਸ਼ਬਦ)
ਚੀਨੀ ਵਿੱਚ , ਕਾਮਰੇਡ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ同志( ਪਿਨਯਿਨ : ਟੋਂਗ ਝੀ ) ਹੈ , ਜਿਸਦਾ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ ਹੈ ‘(ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ) ਇੱਕੋ ਭਾਵਨਾ, ਟੀਚਾ, ਅਭਿਲਾਸ਼ਾ, ਆਦਿ’। ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਨ ਯਤ-ਸੇਨ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇਣ ਲਈ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕੁਓਮਿੰਟਾਂਗ (ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ), ਜਿਸ ਦੀ ਸਹਿ-ਸਥਾਪਨਾ ਸਨ ਯਤ-ਸੇਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਦੀ ਆਪਣੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਲਈ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਕ ਲੰਮੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ, ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਿਰਲੇਖ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇੱਕ ਨਾਮ ਵਜੋਂ ; ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਇੱਕ KMT ਮੈਂਬਰ ਕਹੇਗਾ “ਸ਼੍ਰੀਮਾਨ ਚੈਂਗ ਇੱਕ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਕਾਮਰੇਡ ਹੈ (同志)।”
ਫਿਰ ਵੀ, ਸੱਤਾ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੌਰਾਨ ਚੀਨੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪੀਪਲਜ਼ ਰੀਪਬਲਿਕ ਆਫ ਚਾਈਨਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਇੱਕ ਨਾਮ ਅਤੇ ਸਿਰਲੇਖ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ
ਅਕਤੂਬਰ 2016 ਵਿੱਚ, ਚੀਨੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਇੱਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਸਾਰੇ 90 ਲੱਖ ਪਾਰਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਸਮਾਨਤਾਵਾਦੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ “ਕਾਮਰੇਡ” ਕਹਿੰਦੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ।
ਇਹ ਚੀਨੀ ਆਰਮਡ ਫੋਰਸਿਜ਼ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫੌਜੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮੈਂਬਰ (“ਕਾਮਰੇਡ” ਪਲੱਸ ਰੈਂਕ ਜਾਂ ਸਥਿਤੀ, ਜਿਵੇਂ “ਕਾਮਰੇਡ ਕਰਨਲ” ਜਾਂ ਸਿਰਫ਼ “ਕਮਰੇਡ ਕਰਨਲ” ਵਿੱਚ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਢੁਕਵੇਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਟੋਂਗਜ਼ੀ ਦੀ ਇਹ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਦੇ ਚੀਨੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਚੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਨਵੇਂ ਸਬੰਧਾਂ ਕਾਰਨ ਟੌਂਗਜ਼ੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਵਰਤੋਂ
1970 ਅਤੇ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ, ਅਫਰੀਕਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਕਾਮਰੇਡ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । [16]
ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਟਾਊਨਸ਼ਿਪਾਂ ਦੇ ਗਰੀਬ ਵਸਨੀਕਾਂ ਵਿੱਚ , ਇਹ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦੀ ਨੌਜਵਾਨ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਨੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਬਾਈਕਾਟ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ , ਵਿਰੋਧੀ ਰੈਲੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਜਾਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਸ਼ੱਕੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਡਰਾਇਆ। ਇਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਿਰਲੇਖ ਕਾਮਰੇਡਸ ਨੂੰ ਵੀ ਖੋਸਾ ਸ਼ਬਦ ਅਮਾਬੂਥੋ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ।
ਜ਼ਿੰਬਾਬਵੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ
ਜ਼ਿੰਬਾਬਵੇ ਵਿੱਚ , ਇਹ ਸ਼ਬਦ ZANU-PF ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਨਾਲ
ਜੁੜੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਜ ਮੀਡੀਆ ਵੀ ਕਾਮਰੇਡ ਲਈ Cde ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਹੋਰ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਤਬਦੀਲੀ ਲਈ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਜਾਂ seਮਿਸਟਰ, ਮਿਸਿਜ਼ ਜਾਂ ਪ੍ਰੋ .
ਪੁਨਰ ਸੁਰਜੀਤ ਜ਼ਿੰਬਾਬਵੇ ਅਫਰੀਕਨ ਪੀਪਲਜ਼ ਯੂਨੀਅਨ (ZAPU) ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਾਮਰੇਡ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਦੱਖਣੀ ਸੂਡਾਨੀ ਵਰਤੋਂ
ਸੂਡਾਨ ਪੀਪਲਜ਼ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਆਰਮੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ‘ਕਾਮਰੇਡ’ ਆਖਦੇ ਹਨ।
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋ
ਦੂਸਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕਾਮਰੇਡ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਖੱਬੇ ਪੱਖੀ ਅਤੇ ਨਾਸਤਿਕ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਮ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਆਦਾਤਰ ਇਹ ਕਾਮਰੇਡ ਕਹਿਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਾਥੀ ਲਫਜ਼ ਵਰਤਦੇ ਹਨ ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਮਰੇਡੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਲੈਨਨਵਾਦੀ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਲੋਕ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਇਥੋਪੀਆ ਵਿੱਚ “ਕਾਮਰੇਡ” ਲਈ ਅਮਹਾਰਿਕ ਸ਼ਬਦ “ਗੁਏਡ” ਹੈ ਜੋ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗੀਜ਼ ਲਿਪੀ ਨਾਲ “ጓድ” ਵਜੋਂ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। “ਗੁਆਡੇ” ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਮੂਲ ਅਮਹਾਰਿਕ ਸ਼ਬਦ “Guadegna/ ጓደኛ” ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ “ਇੱਕ ਦੋਸਤ” ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਬਦ 1974 ਦੀ ਬਗਾਵਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਮਾਨ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਮੂਹ, ਉਸੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਜਾਂ ਸਮਾਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇਣ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ 1991 ਤੋਂ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਜਾਂ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਹੈ।
ਅਰਬੀ ਸ਼ਬਦ رفيق ( ਰਫੀਕ ) (ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਾਮਰੇਡ, ਸਾਥੀ ) ਅਰਬੀ , ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿੱਚ “ਕਾਮਰੇਡ” ਦੇ ਸਮਾਨ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਰਥ ਨਾਲ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਅਰਬ ਕਮਿਊਨਿਸਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬਾਥ ਲਹਿਰ ਅਤੇ ਲੇਬਨਾਨੀ ਫੌਜਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਆਧੁਨਿਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਰਬੀ ਪੁਰਸ਼ ਸਹੀ ਨਾਮ ਹੈ। ਈਰਾਨੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵੀ ਇਹੀ ਸ਼ਬਦ ਵਰਤਦੇ ਹਨ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ , ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਕਈ ਵਾਰ ਜਮਾਤ-ਏ-ਇਸਲਾਮੀ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮੀ ਜਮੀਅਤ-ਏ-ਤਲਾਬਾ (ਜਮਾਤ-ਏ-ਇਸਲਾਮੀ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਿੰਗ) ਦੇ ਇਸਲਾਮੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਕਾਮਰੇਡ ਲਈ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ընկեր ( unger ) ਮੁੰਡਿਆਂ ਅਤੇ ਮਰਦਾਂ ਲਈ ਅਤੇ ընկերուհի ( ungerouhi ) ਕੁੜੀਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਲਈ। ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ ਹੈ ‘ਦੋਸਤ’। ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਰੈਵੋਲਿਊਸ਼ਨਰੀ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ , ਰਾਮਗਵਾਰ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਡੈਮੋਕਰੇਟ ਹੰਚਾਕੀਅਨ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਹੋਰ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਨਿਚੋੜ ਵਿੱਚ ਇਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਮਰੇਡ ਸ਼ਬਦ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਨਾਸਤਿਕ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੁਆਰਾ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਵੱਖ ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਖੱਬੇ ਪੱਖੀ ਨਾਸਿਕ ਕਾਮਰੇਡ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਥੋਂ ਦੀ ਮੂਲ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤ ਕੇ ਕਾਮਰੇਡ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚਲਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਦੇ ਮੂਲ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਤਾਂ ਲਗਭਗ ਖਤਮ ਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ।
ਰੰਘਰੇਟੇ ਸਿੰਘ